Begrijpen hoe katalysatoren werken en hoe problemen met deze ongelooflijk nuttige en baanbrekende onderdelen op te lossen en te repareren, is een onmisbare vaardigheid die automonteurs moeten bezitten. Deze maand gaat ons team dieper in op de werking, levensduur en meeste veelvoorkomende fouten van de katalysator.
Hoe werkt een katalysator?
De belangrijkste functie van een katalysator is het omzetten van schadelijke motoremissies zoals koolmonoxide en diverse stikstofoxiden in minder giftige gassen zoals kooldioxide en waterdamp via krachtige chemische reacties.
Katalysatoren maken gebruik van aanjagers – edele metalen zoals platina, palladium en rhodium – die bij een hoge temperatuur werken en chemische reacties versnellen.
Deze edele metalen worden in de honingraatstructuur van de katalysator aangebracht om het oppervlak te vergroten. Wanneer uitlaatgassen met elkaar in contact komen, zetten zij een chemische reactie in gang om schadelijke gassen af te breken en om te zetten in minder giftige vormen.
Het aantal katalysatoren dat in elk voertuig wordt gebruikt, varieert afhankelijk van het type voertuig en het aantal uitlaatpijpen.
Auto’s uit het topsegment gebruiken bijvoorbeeld twee katalysatoren achter elkaar om schadelijke emissies te beperken, terwijl voertuigen met meer dan één uitlaat verschillende katalysatoren parallel gebruiken – één voor elke uitlaatpijp.
De meeste voertuigen hebben echter maar één katalysator in hun uitlaatsysteem.
Hoe herkennen automonteurs een defecte katalysator?
Deze componenten gaan over het algemeen tot 10 jaar mee en de meeste autobezitters hoeven misschien nooit in hun hele leven hun katalysator te repareren of te vervangen.
Dat neemt niet weg dat katalysatoren om diverse redenen beschadigd kunnen raken of minder goed gaan werken, onder meer door een inefficiënt lucht-brandstofmengsel, defecte bougies en zuurstofsensoren, en een onjuiste afstelling van de motor.
In de meeste gevallen raken de katalysatoren oververhit en smelt de interne honingraatstructuur, waardoor zij minder efficiënt werken.
Katalysatoren kunnen ook geheel of gedeeltelijk verstopt raken door antivries- en olielekkage als gevolg van defecte pakkingen, beschadigde klepseals en versleten zuigers.
Tegenwoordig is er een paar aanwijzingen voor een defecte katalysator waarop u kunt letten om een efficiëntere en nauwkeurigere diagnose te stellen.
Een gebrek aan acceleratie
De motor is afhankelijk van een efficiënte doorstroming van de uitlaatgassen om optimaal te kunnen functioneren. Blokkades in de katalysator kunnen de doorstroming van uitlaatgassen belemmeren, waardoor de motor minder goed presteert.
Hoog brandstofverbruik
Een hoog brandstofverbruik is een neveneffect van een slechte acceleratie – om meer gas te kunnen geven, spuit de motor meer brandstof in de zuigers dan normaal, wat leidt tot een slecht brandstofrendement.
Ratelend geluid
Automonteurs kunnen bij een voertuig dat stationair draait of rijdt als gevolg van een kapotte katalysator een ratelend geluid opmerken. De losgeraakte metalen stukken van de honingraatstructuur kunnen via de uitlaatdemper in de motor terechtkomen, waardoor het voertuig afslaat.
Het controlelampje van de motor gaat branden
De meeste moderne voertuigen bevatten zuurstofsensoren die de efficiëntie van de katalysator controleren. De sensor activeert het controlelampje van de motor als de katalysator beschadigd is of onder het optimale niveau werkt.
De geur van rotte eieren in de uitlaatgassen
Benzine bevat normaliter sporen van zwavel, die tijdens het verbrandingsproces in sulfide worden omgezet en een geur van rotte eieren afgeven. Katalysatoren maskeren deze geur door sulfide om te zetten in geurloze zwaveldioxide. Defecte eenheden falen tijdens het omzetproces.
Wat is de beste manier om problemen met katalysatoren op te lossen?
Het beste wat automonteurs kunnen doen om problemen met katalysatoren op te lossen is de oudere units door nieuwe te vervangen. Maar als een katalysator niet fysiek beschadigd is, kan het reinigen van de unit de efficiëntie ervan herstellen.
Technici kunnen hun klanten ook adviseren loodvrije brandstoffen te gebruiken, die de doeltreffendheid van het proces in de katalysator verbeteren.
Optimalisering van katalysatorengebruik is van cruciaal belang in onze strijd tegen klimaatverandering.
Bij moderne voertuigen spelen katalysatoren een cruciale rol om ervoor te zorgen dat voertuigen aan de emissienormen voldoen en om de milieu-impact van de transportsector op de planeet te minimaliseren.
Het opsporen en repareren van katalysatoren is dan ook een vaardigheid die automonteurs kunnen verbeteren om hun steentje bij te dragen aan een zo duurzaam mogelijke sector.